Mục lục bài viết
Cô Bé Tả Van là ai?
Trong tín ngưỡng tứ phủ, Cô Bé Tả Van còn được gọi là Cô Bé Móng Và hay Cô Bé Sapa. Là một trong những nhân vật linh thiêng, biểu trưng cho vẻ đẹp và sức mạnh của thiên nhiên. Cô thường được miêu tả với hình ảnh dịu dàng nhưng mạnh mẽ. Gắn liền với các truyền thuyết và tín ngưỡng của người dân vùng núi phía Bắc Việt Nam.
Được cho là cô bé bản cảnh là hiện thân Cô Bé Thượng Ngàn trên vùng đất Sapa. Trong tứ phủ thánh cô, Cô Bé Tả Van được coi là thánh cô bản cảnh nên rất ít khi ngự đồng. Chỉ có người ăn lộc cô hoặc về đền cô thỉnh cô thì cô mới se loan giá ngự. Khi về đồng Cô Bé Tả Van mặc áo thổ cẩm, đầu chít khăn hoa, giống cách ăn mặc của các cô bé.
Sau khi lễ Mẫu tam tòa, cô thường sử dụng là múa ô, hay có thể múa nón quai thao. Hình tượng của Cô Bé Móng Và rất giống hình tượng của những cô gái dân tộc người Mông. Cô bé về đồng thường ban sức khỏe trừ tà, cô cho buôn may bán đắt. Lúc thanh nhàn cô vui chơi ngắm cảnh sơn lâm, sơn trang khắp các bản làng.
Đền Cô Bé Tả Van ở đâu?
Đền Cô Bé Mường Và Tả Van được xây dựng và tọa lạc trên một quả đồi nhỏ thuộc bản Tả Van, thị xã Sa Pa, Lào Cai. Đền cách trung tâm thị xã Sapa 8km. Với địa thế lưng tựa dãy núi con Voi, mặt trước hướng ra suối Mường Hoa đã làm cho ngôi Đền có phong cảnh sơn thủy hữu tình, linh thiêng.
Để có thể đi vào Đền Cô, quý thập phương phải dừng xe tại khu du lịch Cầu Mây. Sau đó phải đi bộ hơn 2km trên một lối đường mòn nhỏ dọc suối Mường Hoa. Đền chính trên Tả Van thuộc Lăng Khay, Lăng Thíp, Phố Lu Bảo Hà.
Chỉ đường: Đền Cô Bé Tả Van
Bản Văn Cô Vé Tả Van
Lắng nghe tiếng hát ấm lòng thượng du
Hát về mảnh đất hoang vu
Lăng Khay ,Lăng Khít ,Phố Lu Bảo Hà
Đường mòn vắng bóng người qua
Đầu non thác đổ xa xa hổ gầm
Tiếng Khèn vang vọng sơn lâm
nhà sàn vách lứa mưa rầm sapa
Xuân về đồi núi nở hoa
hoa sim tím biếc hoa lan đợi chờ
Sa Pa xứ sở sương mờ
Đỉnh non cao ngất vi vu gió gào
Người Mèo người Thổ người Dao
Mây che sườn núi ào ào mưa rơi
Gọi chim bay lượn giữa trời
Gọi cá dưới nước đua bơi vẫy vùng
Về đồng đếm bước thung dung
Măng chua,mắc mật hương hừng lúa ngô
Người mèo người Mán, Lô Lô
Rủ nhau trảy hội Bản Hồ,Tả Van
Tính cô dà ní dà nàng
Tay cô tô thắp hạt vàng cô đeo
Sơn lâm như nứoc thủy triều
Khi thăng khi giáng khi đầy khi vơi
Đố ai rẽ nước làm đôi
Mặt trăng sẻ nửa, mặt trời chia ba
thương đồng không ngại đường xa
Mưa rừng sấp chớp phong ba chẳng nề
Tiên cô về đền đây giá ngự
thoả nỗi lòng ấp ủ chờ mong
Hát lên vang vọng núi rừng
Cho chim về tổ cho đồng bên nhau
người đi trước đợi người theo sau
Đừng nên chia rẽ thêm sầu lòng cô
Ai xa xôi đừng gieo thêm sầu nhớ
Xuân về rồi đào nở cuối mùa đông
Đêm đen mơ ánh trời hồng
Cây xanh nhớ núi sông sâu nhớ thuyền
sông nhớ thuyền đò nghiêng bến ngả
cây nhớ rừng cành lá xốn xang
Dù ai ra bắc vào nam
đường xa chẳng quản gian nan ngại gì
Cô ngại gì đường xa cách trở
Giáng ngự đồng như hoa nở mùa xuân
Lệnh truyền các chúng sơn thần
Nghe cô hạ lệnh hộ dân trừ tà
Loài bách thú hổ hùm tê giác
Nghe lệnh cô truyền quỳ rạp bên non
Vượn dâng trái chín quả thơm
Cá vàng cá bạc chầu lên trên ngàn
Động cô ngự phong lan đua nở
Đỉnh nhang trầm cô ngự đài sen
Phượng hoàng bách điểu ca vang
Rừng thông dìu dặt tiếng đàn tương tư
Nghe dìu dặt đàn thông phách trúc
Cô nhẹ nhàng múa lượn cầu mây
Thẳng về Cốc Lễu hướng tây
Mường Luông họp chợ tháng ngày bán buôn
Bảo Hà Tuần Quán Đông Cuông
Danh Cô sáng tỏ bốn phương phụng thờ
Ỷ La xuất nhập Tam cờ
Đông cuông Tuần Quán Bảo Hà miếu thiêng
Một bầu phong nguyệt vô biên
Nước non sơn cước mọi miền mọi hay
Chiều tà ác lặn non tây
Trăng in mặt nước cỏ cây tần ngần
Dạo chơi khắp hết xa gần
Mường Khương,Bát Xát mọi phần mọi xinh
Dạo chơi nước biếc non xanh
Lao Chải,Tà Phìn,Mường Hum ra vào
Bắc Hà phiên chợ non cao
Rượu ngô Bản Phố,hoa đào SaPa
Đường thẳng lối vào đền Mông Sến
Sang Bảo Hà lên đến Tân An
Hôm nay giáng lễ đàn tràng
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường
Các ngôi đền linh thiêng khác ở Lào Cai
- Đền Bảo Hà
- Đền Mẫu Lào Cai (Mẫu Liễu Hạnh)
- Đền Mẫu Sapa
- Đền Mẫu Thượng Sapa
